Yazar: Corvus
Felsefe üzerine düşünmek, çoğu zaman yalnızca zihinsel bir etkinlik olarak görülür. Oysa düşünmenin de bir bedeli vardır. Üstelik bu bedel yalnızca soyut düzlemde değil, aynı zamanda oldukça somut; yani parasal, sosyal ve psikolojik açılardan da hissedilir. Türkiye özelinde bu bedeli hesaplamak, bize "Neden felsefe yapamıyoruz?" sorusunun cevabını da verir.
Sadece Düşünmek Yeterli mi?
Felsefe yapabilmek için yalnızca düşünebilmek yetmez. İçine doğduğumuz aile, ülke, çevre, ekonomik koşullar, eğitim seviyesi, aldığımız eğitimin niteliği, arkadaş çevremiz gibi birçok faktör; düşünme kapasitemizi ve bu kapasiteyi felsefi bir etkinliğe dönüştürme olasılığımızı doğrudan etkiler. Peki, bir bireyin Türkiye’de felsefe yapabilecek donanıma erişmesi ne kadara mal olur?
0-4 Yaş: Hayata Hazırlık
Bir bebeğin sağlıklı gelişimi için en temel ihtiyaçlardan biri anne sütüdür. Fakat birçok durumda ek gıdalar ve mamalar da gerekli hale gelir. Kaliteli bir kutu mamanın fiyatı bugün ortalama 800 TL'dir. Yeni doğan bir bebeğin temel ihtiyaçları dahil edildiğinde, 4 yaşına kadar ortalama 690.960 TL harcanmaktadır. Bu tutara enflasyon dahil değildir.
Kreş ve İlk Eğitim Yılları: İlk Sosyal Temaslar
Ailenin çocuğu bir kreşe göndermek istemesi durumunda; sabah, öğle ve ikindi yemekleri dahil olmak üzere kreş maliyeti ortalama 12.150 TL’yi bulur. Elbette bu, çocuğun kaliteli bir eğitim alacağını garanti etmez. Ancak biz, varsayımsal olarak, bu ailenin ekonomik durumunun iyi olduğunu kabul ediyoruz.
Okul Yılları: 6–18 Yaş Arası
Çocuk özel okula gönderildiğinde ve lise hazırlık sınıfı da dahil edildiğinde, 13 yıllık özel okul maliyeti güncel verilerle 5.450.409 TL’dir. Bu tutara kırtasiye, forma ve kitap masrafları dahil değildir.
Üniversite: Sıçrama Tahtası
Yükseköğretim aşamasında, öğrencinin üniversite sınavına hazırlanması gerekecektir. Kitaplar, dershane ve sınav ücretleri dahil ortalama maliyet 139.900 TL’dir.
Üniversite masrafları ise tercih edilen kuruma göre değişir:
• Devlet üniversitesi: 1.248.000 TL
• Vakıf üniversitesi: 3.728.000 TL
Peki Ya Düşünmenin Kendisi?
Düşünmenin sürekliliği için yalnızca eğitim yetmez. Kişinin etkinliklere katılması, kitaplar okuması, seyahat etmesi ve gündemi takip etmesi gerekir. Bunların da bir bedeli vardır:
• Kitap okuma: Ayda 4 kitap (597 TL) x 12 ay = yıllık 7164 TL
• İnternet + sosyal medya takibi: Aylık ortalama İnternet ücreti (300 TL) x 12 ay= 3600 TL
• Yurtdışı seyahati (1 ülke ortalama): 56.444 TL
• Yurtiçi geziler (tüm Türkiye ortalama): 350.000 TL
Toplam Denklem: Maddi ve Zihinsel Yük
Bir birey devlet üniversitesinden mezun olsun, 10 ülke gezsin ve 70 yaşına kadar yaşasın. Bu durumda;
Toplam maliyet: 9.450.299 TL + 613.620 saat + okuma + yazma + düşünme + merak
Felsefenin Gizli Bedelleri
Ne yazık ki felsefe yapmanın yalnızca ekonomik değil, psikolojik ve toplumsal bedelleri de vardır:
• Toplumdan dışlanma
• Ötekileştirilme
• Yalnızlık
• Anksiyete ve diğer psikolojik sorunlar
• Hayatın konfor alanından uzaklaşmak
Böylece denklem şuna dönüşür:
Felsefe Yapmanın Maliyeti = 9.450.299 TL + 613.620 saat + okuma + yazma + düşünme + merak + yalnızlık + psikolojik bozukluk + ötekileştirilme + fobiler
Sonuç: Düşünmek Lükstür
Felsefe yapmak sadece akıl ve irade meselesi değildir. Aynı zamanda büyük bir lüks, ciddi bir yatırım ve bitmeyen bir mücadeledir. Bu mücadele hem bireysel hem toplumsaldır. Felsefe yapan kişi, yalnızca kendiyle değil; aynı zamanda sistemle, toplumla ve gerçekle yüzleşir.
Çünkü bazen, düşünmenin en ağır maliyeti; onu sürdürebilecek koşullara sahip olmamaktır.
KAYNAKÇA
- https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Tuketici-Fiyat-Endeksi-
https://www.tukoder.org.tr/
https://data.tuik.gov.tr/
https://www.saglik.gov.tr/TR,10974/asi-takvimi.html
https://www.sgk.gov.tr/
https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Butce-Arastirmasi
https://www.aile.gov.tr/
https://betam.bahcesehir.edu.tr/
https://www.tepav.org.tr/tr
https://www.e-bebek.com/aptamil-1-bebek-sutu-1000-gr-0-6-ay-p-mil-0682001
https://www.ekonomim.com/egitim/2024-anaokulu-fiyatlari-nedir-anaokulu-fiyatlarina-2024-zammi-haberi-723469?utm_source
https://www.tedankara.k12.tr/index.php/tr/kayit-m/okul-ucretleri
https://www.dershanefiyatlari.com.tr/ankara-dershane-fiyatlari/?utm_source
https://sinav.com.tr/HaberDetay/genel/2025-yks-basvurulari-basladi-tum-detaylar-ve-sinav-ucretleri/27631
https://yeniyasamgazetesi9.com/ogrenci-yasam-maliyeti-arastirmasi/
https://w3.bilkent.edu.tr/www/ucretler/
https://www.evrensel.net/haber/532186/istanbulda-yasam-maliyeti-yuzde-71-artti-ogrenciler-calismak-zorunda-kaliyor
https://10haber.net/ekonomi/istanbulda-universite-ogrencisinin-aylik-yasam-maliyeti-asgari-ucret-gecti-522558/
https://www.etu.edu.tr/tr/aday-ogrenci/ucretler
https://wise.com/tr/blog/pasaport-ucreti?utm_source
https://www.turkiyefinans.com.tr/tr-tr/blog/sayfalar/pasaport-nasil-alinir.aspx?utm_source
https://www.kuveytturk.com.tr/blog/yasam/2025-yili-pasaport-harc-ucretleri?utm_source
https://www.sigortam.net/pasaport-basvurusu-ve-ucretleri?utm_source
https://www.verginet.net/dtt/11/Vergi-Sirkuleri-2025-10.aspx?utm_source
https://bukla.com/blog/bilgi/pasaport-fiyatlari?utm_source
https://bireysel.turktelekom.com.tr/mobil/yeni-musteri-tarife-ve-paketleri/faturasiz-paketler/cep-magnet-firsat-100-gb-paketi?utm_source
https://www.amazon.com.tr/Kayıp-Zamanın-İzinde-Marcel-Proust/dp/9754582907
https://www.amazon.com.tr/Simyaci-Paulo-Coelho/dp/9754582906
https://www.amazon.com.tr/Sineklerin-Tanr%C4%B1s%C4%B1-William-Golding/dp/9754582904?dplnkId=df45b7b5-0a07-4a7a-81e2-ac286223e8a3
https://www.amazon.com.tr/Su%C3%A7-Ceza-Fyodor-Dostoyevski/dp/9754582905